Jeszcze nie odpadł kurz po zawierusze związanej z wdrażaniem wytycznych WCAG 2.0, a przed nami wyrasta na horyzoncie spora aktualizacja. Nie będzie ona niosła za sobą (przynajmniej chwilowo) zmian w polskim prawodastwie, ale może znacznie zmienić automatyzację walidacji, oraz wpłynąć na standardy dostępności na całym świecie.

Krótka historia standardu WCAG

Zanim spojrzymy w przyszłość, postarajmy się zrozumieć przeszłość. Po „wielkim wybuchu” technologicznym, który zapoczątkował niekontrolowany rozwój prywatnych inicjatyw w internecie, światowe konsorcjum W3C, zajmujące się wyznaczaniem standardów sieciowych, postanowiło zapanować nad chaosem. 5 maja 1999 roku opracowali oni pierwszy międzynarodowy standard dla cyfrowej dostępności (WCAG 1.0.). Była to tak naprawdę specyfikacja techniczna skupiająca się na poprawności semantycznej języka HTML, tak aby kooperował on ze wszystkimi przeglądarkami i wyświetlał treści poprawnie dla jak największego grona użytkowników. W miarę, jak strony internetowe rozwijały się, wzbogacene o nowe języki programownia i skrypty, oraz wraz z pojawianiem się nowych urządzeń (pierwsze smartfony), zaistniała potrzeba przeprowadzenia aktualizacji wytycznych. 11 grudnia 2008 roku zostało opublikowane opracowanie WCAG 2.0. Było ono kompatybilne ze wszytkimi znanymi technologiami i przewidywało pojawienie się nowych rozwiązań. Na bazie doświadczenia całej kadencji opracowane standardy koncentrowały się nie tylko na wskazywaniu poprawnych znaczników HTML, ale opisywały również pożądany efekt wyjściowy (jak de facto ma wyglądać strona). Standard ten był zbudowany na solidnych fundamentach wiedzy, miał wsparcie wolontariuszy z całego świata i był uniwersalny – niezależnie od języka czy lokalizacji. Dlatego wiele krajów, między innymi Australia, Kanada, Unia Europejska czy Stany Zjednoczone, przystosowały swoje prawo i zaadoptowały standard WCAG 2.0 jako część ich polityki cyfryzacji. W roku 2012 WCAG otrzymało międzynarodowy standard dostępności ISO/IEC 40500:2012.

Pomimo wiekowości standardu WCAG 2.0 pozostaje on najlepszym zbiorem wytycznych dla dostępności na całym świecie. Jednakże postępu nie da się zatrzymać, dlatego twórcy opracowują już zbiór wytycznych na miarę naszej obecnej technologii i ewoluujących potrzeb osób niepełnosprawnych – im więcej spraw da się „załatwić” przez internet, tym więcej regulacji potrzebujemy aby uniknąć wykluczenia części osób z cyfrowego społeczeństwa. W pierwszym etapie powstanie skoncentrowana wersja BETA WCAG 2.1 – prawdopodobnie nie będzie to stabilny standard umożliwiający reformy w prawodawstwie. Drugim etapem będzie aktualizacja długoterminowa o nazwie Silver (z ang. srebro). Dlaczego taka nazwa? Wydanie długoterminowe nowych wytycznych odrzuci pierwsze litery skrótu WC, oznaczające Web Content (czyli zawartość sieci). Pozostałe litery skróty AG (accessibility guidelines, czyli wytyczne dostępności) oznaczają symbol srebra na tablicy okresowej pierwiastków.

Jakie zmiany przyniesie ze sobą WCAG 2.1?

Jeśli orientujesz się w zakresie regulacji w standardzie WCAG 2.0, to poniższa lista da Ci pojęcie o kierunku zmian w wersji 2.1. Przede wszystkim będzie ona kompatybilna w zersją 2.1, co oznacza, że wszelkie zapisy wytycznych 2.0 pozostaną w mocy i będą użyteczne. Nowy standard będzie wyłącznie wzbogaceniem o nowe zapisy.

Jakie główne aspekty rozwiązań sieciowych zostaną modernizowane?

Przede wszystkim dostępność dla technologii mobilnych, czyli tabletów i smartfonów. W czasie powstawania standardów WCAG 2.0, nasze telefony nie były na tyle rozwinięte technicznie, aby wprowadzać dla nich standardy dostępności. Dlatego właśnie w obowiązujących obecnie przepisach nie mówi się o regulacjach dostępności dla urządzeń mobilnych.

Drugim kluczowym punktem będzie jeszcze większa koncentracja na dostępności dla osób z zaburzeniami widzenia. Wynika to ze statystyki, która brutalnie pokazuje rosnący problem związany z wadami wzroku. Zostaną więc wytyczone jeszcze bardziej rygorystyczne standardy publikowania informacji. Celem będzie całkowite usunięcie barier niskiej widzialności dla szacowanej liczby 246 milionów osób na całym świecie, cierpiących na różne dysfunkcje wzroku.

Standardy jasności i klarowności publikacji przeznaczone dla osób z trudnościami poznawczymi, trudnościami w rozumieniu i dedukcji. Nie jest jasne jak dokładnie będzie opracowany ten standard, ale będzie on próbował znaleźć rozwiązania problemów postawionych w dokumencie wydanym przez W3C: Cognitive Accessibility User Research. Jest to dokument opisujący badania przeprowadzone przez konsorcjum, dotycząca funkcjonowania w cyfrowym świecie osób z trudnościami w nauce i zrozumieniu informacji.

Kiedy spodziewać się rekomendacji pierwszego wydania WCAG 2.1?

Większość pracy została już wykonana. Na portalu GitHub dostępne są wersje szkicowe standardów. Pierwsza oficjalna publikacja przewidziana jest na czerwiec 2018 roku. Już w styczniu 2018 pojawi natomiast tzw. Candidate Recommendation czyli wersja Beta, które po publikacji zostanie poddana ocenom i testom społeczności międzynarodowej i zostaną do niej wprodzone drobne zmiany. Ile będzie aktualizacji w styczniowym wydaniu? Nie sposób tego teraz przewidzieć, ale po analizie draftów istniejących do tej pory wyłania nam się następujący obraz:

Ilość kryteriów dla poszczególnych obszarów standardu WCAG 2.1

Poziom Dostępności	Mobilna	Poznawcza	Widzialność	Łącznie
Poziom A	5	1	0	6
Poziom AA	3	2	4	9
Poziom AAA	2	3	0	5
Łącznie	10	6	4	20